عوارض خوردن مواد شوینده توسط کودک

کودکان، خصوصا در سنینی که هنوز قدرت تشخیص کافی ندارد، در معرض انواع خطرات قرار دارند. یکی از خطراتی که خصوصاً در ایام پایان سال بیش از پیش کودکان را تهدید می‌‌کند، مسمومیت با مواد شوینده و وایتکس می باشد. کودکان ذاتا کنجکاو و فعال هستند و هنگام مراقبت از کودک باید به این مسائل دقت شود. هرچند خطرات ناشی از مسمومیت با مواد شوینده زیاد است، اما خوشبختانه با رعایت نکاتی می‌‌توانید از کودک خود در منزل بخوبی مراقبت کنید و از هرگونه مسمومیت احتمالی جلوگیری کنید.

 

هر ماده شوینده‌ای، از جمله انواع ضد عفونی کننده‌‌ها، سفید کننده‌‌ها، پاک کننده سطوح، جرم گیرها و حتی صابون‌‌های معمولی می‌‌تواند برای کودک مسموم‌کننده و در نتیجه خطرناک باشد. هر ساله، کودکان بسیاری، دچار مسمومیت به دلیل استنشاق گازهای خطرناک یا تماس با مواد ضد عفونی کننده و سفید کننده می‌‌شوند. گاه به این مسمومیت‌‌ها به موقع رسیدگی می‌‌شود. اما گاه متاسفانه شدت این عوارض آنقدر شدید است که منجر به فوت فرد مسموم می‌‌شود. در این میان، کودکان بیش از بزرگسالان آسیب‌پذیر هستند. به همین دلیل هم لازم است والدین به سلامت کودک توجه ویژه نشان بدهند.

برخی شوینده‌‌ها گازهای خطرناکی دارند که ورودشان به ریه برای کودک خطرات زیادی دارد. ترکیب برخی شوینده‌‌ها و جرم گیرها با هم باعث تولید گازهای خطرناک می‌‌شود. در این میان، میزان آسیب پذیری ریه‌ کودکان بسیار بیشتر از بزرگسالان می باشد. در صورت عدم مراقبت صحیح از کودک ممکن است حتی اقدام به خوردن مواد شوینده کند. قرار گرفتن کودک در معرض مواد شوینده به مدت طولانی یا حتی کوتاه، می‌‌تواند منجر به مسمومیت شود.

آینده یک کودک که در اثر تماس با مواد شیمیایی دچار مسمومیت شده است بستگی زیادی به نوع ماده مسموم کننده و میزان قرار گرفتن کودک در معرض آن دارد. نوع درمان کودک بستگی به نوع ماده‌‌ای که کودک بوسیله آن مسموم شده است دارد.

کودک ممکن است به یکی از روش های زیر با ماده شوینده مسموم شود :

• اگر این مواد با سطح پوست تماس پیدا کرد، درمان آن شبیه درمان سوختگی‌خواهد بود.
• اگر مواد شیمیایی توسط کودک خورده شد، ممکن است درمان هفته‌‌ها و حتی ماه‌‌ها طول بکشد.

در صورت مشاهده علائم مسمومیت، باید کودک را فورا به بیمارستان منتقل کرد. پزشک ابتدا علائم حیاتی کودک را، که شامل ضربان قلب، دمای بدن، فشار خون و تنفس می‌‌شود کنترل می‌‌کند. اگر می‌‌دانید که کودک با چه ماده شوینده‌‌ای در تماس بوده است و میزان این تماس نیز چه مقدار بوده است، باید فورا اطلاعات خود را با پزشک کودک در میان بگذارید. ازجمله روش‌‌های درمان مسمومیت توسط مواد شوینده می‌‌توان به این موارد اشاره کرد: اکسیژن، داروهای مسکن، لوله تنفس، مایعات داخل وریدی، برداشتن یا پانسمان قسمت‌‌های سوخته پوست، شستن مداوم قسمت‌‌های سوخته، برونکوسکوپی، آندوسکوپی.

نشانه­های مسمومیت با مواد شوینده در کودک

گاهی کودکان به دور از نگاه شما مواد شوینده می خورند که نشانه های مسمومیت موارد زیر است:

تاول-لب های قرمز-تنگی نفس و سرفه-درد و ورم دهانی شدید

عوارض خوردن مواد شوینده توسط کودک

اگر مسمومیت ها به موقع تشخیص داده و درمان نشوند، برای سلامت کودک خطرات جدی در پی خواهند داشت. علائم مسمومیت به نحوه مسمومیت و میزان تماس کودک با ماده شوینده بستگی دارد. نشانه های مسمومیت که به تشخیص آن کمک می کند به شرح زیر است:

• تأثیر مواد شوینده بر سیستم گوارش کودک استفراغ و گاهاً وجود خون در استفراغ است.
• وجود درد در ناحیه شکم و خون در مدفوع نیز از علائم و عوارض مسمومیت‌‌های حاد است.
• اگر ماده شوینده قوی باشد، ممکن است حتی مری نیز آسیب ببیند و دچار سوختگی شود.
• در صورت مسمومیت با مواد شوینده فشار خون و ضربان قلب سریع و محسوس کاهش می یابد.
• در صورت تماس پوست کودک با مواد شوینده ؛ قرمزی، التهاب و یا سوختگی سطحی ایجاد می شود.
• در صورت تماس مواد شوینده با چشم کودک در صورتی که اسیدی باشد، سوزش و قرمزی دارد و کودک ممکن است بینایی خود را از دست بدهد.
• در صورت استنشاق گازهای مواد شوینده ؛ تورم مسیر تنفسی، مشکل در تنفس، تنفس صدا دار و یا تغییر رنگ کودک و تلاش کودک برای نفس کشیدن.

هرگز هنگام مسمومیت کودک با مواد شوینده، خلاقیت به خرج ندهید و از خوراندن مواد دیگر (مانند شیر، آبلیمو و آب نمک غلیظ) به کودک خودداری کنید. هیچگاه در این موارد، از مواد خنثی‌کننده استفاده نکنید. برای مثال اگر کودکی جوهر نمک خورده، به او جوش شیرین ندهید که اثر اسیدی آن را خنثی کند. زیرا واکنش اسیدی و قلیایی حاصل، یک واکنش گرمازاست و دراینصورت در کودک علاوه بر سوختگی شیمیایی، سوختگی گرمایی نیز ایجاد می‌کند. زمانی که کودک از طریق مری وایتکس را ببلعد هرگز باعث خفگی وی نمی شود اما اگر در این شرایط کودک وایتکس را بالا آورده و دوباره بلع صورت گیرد، خفگی اتفاق می افتد.

زمانی که فرزندتان ماده شوینده بلعیده، به هیچ‌ عنوان او را وادار به استفراغ نکنید. استفراغ و برگرداندن این مواد سوختگی دستگاه گوارش را تشدید می‌کنند. اجازه دهید کارهای لازم اینچنینی توسط متخصصان اورژانس انجام شود.

• افراد بزرگسال به دلیل توان بدنی می توانند از القای استفراغ کمک بگیرند.

• این مهم را می‌توانید با خوراندن آب و تحریک قسمت پایینی حلق دنبال کنید.

 

برای پیشگیری از حوادثی که برای کودک توسط مواد شوینده اتفاق می افتد:

      برای کودکان از ظروف یکبار مصرف استفاده نکنید.

      مواد شوینده که تولید گاز می کند را در محلی که کودکان هستند استفاده نکنید.

می توانید از سرکه سفید به عنوان محلول شوینده به جای وایتکس استفاده کنید.

      مواد شوینده را در ظروف خود نگه دارید تا دستورالعمل های تولید کننده را در صورت نوشیدن را بخوانید.

     از قرار دادن مواد شوینده (سفید کننده، آمونیاک، مواد شوینده، شامپو) در دسترس کودکان اجتناب کنید.

 

در صورتی که کودک، یک فرد بزرگسال یا خودتان مواد شوینده مصرف کردید فراموش نکنید که اولین اقدام حفظ خونسردی می باشد و بهترین کار بعد از آن تماس با اورژانس است. کودکان بیشتر به دلیل تلخ بودن مواد شوینده و اسیدی بودن آنها بی تابی می کنند. پس آرامش خود را حفظ کرده و درمان خودسرانه نکنید، تنها سعی کنید در صورت بسته بودن راه تنفسی، با آب دادن به وی راه تنفسی وی را باز کنید تا اورژانس برسد.

 

تهیه کننده دکتر سجاد مجاهدی کارشناس نظارت بر فرآورده­های آرایشی و بهداشتی

واحد اطلاع رسانی فراورده های غذایی آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و دارو