طی دوره تغذیه تکمیلی اگر چه هنوز شیر مادر همچنان تا دو سالگی به عنوان منبع مهم تامین مواد مغذی شیرخوار و عامل حفاظتی به شمار می آید، اما لازم است شیرخوار به تدریج با غذاهای خانواده و سفره آشنا شده و به آنها عادت کند.

چون مقداری از نیازهای کودک از طریق تغذیه تکمیلی تامین می شود، این غذاها باید مغذی باشد و به رشد کودک کمک کند. علاوه بر این تغذیه تکمیلی، زمان آشنایی با انواع طعم، رنگ ها و بافت های مختلف مواد غذایی است.

درست است که تغذیه با شیر مادر تا پایان 6 ماهگی (180 روزگی) نیاز تغذیه شیرخوار را تامین می کند، اما پس از 6 ماهگی شیر مادر قادر به تامین انرژی، پروتئین، روی، آهن و برخی از ویتامین های محلول در چربی نیست. بنابراین شیرخوار باید از شروع 6 ماهگی تا پایان 24 ماهگی علاوه بر شیر مادر با غذاهای دیگر نیز تغذیه شود. روند وزن گیری شیرخوار می تواند نشانه کفایت تغذیه تکمیلی و ریزمغذی های موجود در تغذیه تکمیلی باشد. بنابراین پس از شروع تغذیه تکمیلی، روند رشد کودک بررسی و در صورت کند بودن روند رشد، نحوه تغذیه کودک بررسی شود.

پیش از 6 ماه و یا دیرتر از 6 ماهگی، شروع تغذیه تکمیلی خطرهایی به همراه دارد که در ادامه به این موضوع می پردازیم.

آغاز زودهنگام تغذیه تکمیلی:

• افزایش احتمال آلرژی به مواد غذایی
• افزایش ابتلای شیرخوار به بیماری های عفونی همچون اسهال
• افزایش دریافت انرژی و مواد مغذی و احتمال ابتلای شیرخوار به چاقی
• دریافت کم شیر مادر و کاهش مزایای تغذیه با آن به ویژه کاهش دریافت عوامل حفاظتی شیر مادر

آغاز دیرهنگام تغذیه تکمیلی:

• دریافت ناکافی مواد مغذی موردنیاز برای تامین رشد مطلوب شیرخوار و افزایش احتمال اختلال رشد، کمبود ویتامین A و کم خونی فقر آهن
• آهسته تر شدن رشد و تکامل شیرخوار
• به تاخیر افتادن عمل جویدن

اصول کلی تغذیه تکمیلی

• بعد از تغذیه شیرخوار با شیر مادر، تغذیه تکمیلی به او داده شود.
• بین اضافه کردن مواد غذایی جدید، حدود سه تا پنج روز فاصله باشد تا آلرژی شیرخوار به آن ماده غذایی یا نداشتن تحمل آن مشخص شود.
• ترتیب غذاها اهمیت کمتری نسبت به قوام و بافت غذا دارد.
• آب آشامیدنی بهترین نوشیدنی برای رفع تشنگی کودک است.
• در برنامه غذایی کودک تنوع در نظر گرفته شود.
• از سبزی های سبز تیره و نارنجی و میوه های زرد و نارنجی مانند هویج، جعفری، گشنیز، کدو حلوایی، طالبی، مرکبات و زردآلو که منابع غذایی پیش ساز ویتامین A و حاوی ویتامین C است، در تغذیه تکمیلی استفاده شود.